Φρυκτωρίες: Ο τηλέγραφος των αρχαίων Ελλήνων

Πόσοι γνωρίζουμε ότι στην αρχαία Ελλάδα υπήρχε σύστημα τηλεπικοινωνιών που χρησιμοποιούσε τη φωτιά για να μεταφέρει μηνύματα μέχρι και 130 χλμ. μακριά; Οι αρχαίοι Έλληνες είχαν εδραιώσει ένα καλά οργανωμένο δίκτυο πύργων τηλεπικοινωνίας, οι λεγόμενες φρυκτωρίες, εκμεταλλευόμενοι την ορεινή μορφολογία των νησιών του Αιγαίου και σχεδιάζοντας ένα σύστημα που αναπαριστούσε τα γράμματα χρησιμοποιώντας τη φωτιά. Οι φρυκτωρίες ήταν τοποθετημένες πάνω σε βουνοκορφές ή σε ακρωτήρια εξασφαλίζοντας οπτική επαφή σε μεγάλη απόσταση. Η λέξη φρυκτωρία προέρχεται από δύο αρχαίες ελληνικές λέξεις: φρυκτός, που σημαίνει πυρσός, και ώρα, που σημαίνει φροντίδα.

Οι φρυκτωρίες εμφανίζονται για πρώτη φορά κατά τη Μυκηναϊκή περίοδο. Ο Όμηρος τις αναφέρει στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια. Όταν τελείωσε ο Τρωικός Πόλεμος, το νέο έφτασε στις Μυκήνες μέσω του δικτύου των φρυκτωριών. Ο Αισχύλος αναφέρει μία-μία τις κορυφές από όπου πέρασε το μήνυμα για τον τερματισμό του πολέμου.

Στη Σίφνο σώζονται περισσότερες από 70 φρυκτωρίες, οι οποίες έχουν χτιστεί μεταξύ του 6ου και του 3ου αιώνα π.Χ. Είναι πιθανό αυτές οι φρυκτωρίες να χτίστηκαν μετά την επίθεση των Σαμίων στο νησί. Κατά τη διάρκεια των ρωμαϊκών και ενετικών χρόνων, οι φρυκτωρίες χρησιμοποιούνταν για να προειδοποιούνται οι κάτοικοι για την επέλαση πειρατών.

Υπάρχουν αρκετές φρυκτωρίες που σώζονται σε καλή κατάσταση και αξίζει να τις επισκεφτείτε. Ο Άσπρος Πύργος, χτισμένος τον 6ο αιώνα π.Χ., βρίσκεται σε ένα λόφο κοντά στον Πλατύ Γιαλό. Ένας άλλος πύργος βρίσκεται κάτω από την ακρόπολη του Αγίου Ανδρέα και αποκαλείται Πύργος Καδέ, χτισμένος τον 4ο αιώνα π.Χ. Ο πύργος στο Καμπαναριό, του 6ου αιώνα π.Χ., είναι πολύ χαρακτηριστικός και βρίσκεται απέναντι από την εκκλησία των Αγίων Αναργύρων στο δρόμο από την Απολλωνία προς τις Καμάρες.

Τα τελευταία χρόνια η δημοτική αρχή της Σίφνου έχει κάνει μια προσπάθεια να αναβιώσει αυτούς τους παλιούς πύργους. Αν βρεθείτε στη Σίφνο την Κυριακή πριν του Αγίου Πνεύματος, προσφερθείτε να γίνετε ένας από τους εθελοντές που ανάβουν φωτιές στις φρυκτωρίες και αναβιώνουν ένα αρχαίο σύστημα τηλεπικοινωνιών. Το 2014, το ραντεβού είναι για τις 8 Ιουνίου. Μην το χάσετε!